Informacja poniższa zainteresuje z pewnością osoby posiadające polskie obywatelstwo, zamieszkałe na stałe za granicą, które nabyły właśnie (lub nabędą w przyszłości prawo do dziedziczenia po swoich mieszkających w Polsce bliskich.
Dotychczas w sytuacji powyższej prawem właściwym dla rozporządzania masą spadkową było zawsze prawo polskie (niezależnie od miejsca zamieszkania spadkobiercy). Obecnie, a dokładnie od 17 sierpnia br. obowiązują następujące regulacje (cytujemy za dokumentem przesłanym nam przez Konsula przy Ambasadzie RP w Luksemburgu):
Ważne zmiany w prawie spadkowym
W związku z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego (dalej: „rozporządzenie 650/2012”), którego postanowienia stosowane będą do dziedziczenia po osobach zmarłych w dniu lub po dniu 17 sierpnia 2015 roku Ambasada RP w Luksemburgu informuje, że:
- Podstawową zasadą przyjętą przez rozporządzenie 650/2012 jest ta, iż jurysdykcję do orzekania co do ogółu spraw dotyczących spadku mają sądy (lub inne właściwe organy) Państwa członkowskiego, w którym zmarły miał miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci. Po wejściu w życie rozporządzenia sądy w państwach członkowskich (poza nieobjętymi zakresem rozporządzenia Zjednoczonym Królestwem, Irlandią i Danią) będą orzekały na podstawie własnego prawa krajowego, samodzielnie oceniając, które prawo krajowe jest właściwe dla danej sprawy spadkowej. O jurysdykcji w sprawach spadkowych nie będzie już decydowało jak dotychczas obywatelstwo spadkodawcy, czy państwo położenia nieruchomości spadkowej.
PRZYKŁAD:
W przypadku śmierci obywatela RP mającego zwykłe miejsce pobytu w Niemczech, którego spadkobiercy zamieszkują w RP gdzie położony jest też jego majątek nieruchomy właściwe do przeprowadzenia sprawy spadkowej będzie prawo niemieckie. Prawo to może istotnie różnić się od polskiego, np. jak chodzi o kolejność powołania do spadku, uregulowanie udziałów spadkowych, może przewidywać ograniczenia co do dziedziczenia niektórych składników majątkowych, etc.
- Aby ustalić miejsce zwykłego pobytu, niezbędne dla określenia właściwej jurysdykcji w sprawie spadkowej sąd (organ) spadkowy dokonywać będzie „(…) ogólnej oceny okoliczności życia zmarłego w latach poprzedzających jego śmierć i w chwili jego śmierci, uwzględniając wszystkie istotne elementy faktyczne, w szczególności czas trwania i regularność obecności zmarłego w danym państwie oraz warunki i powody tej obecności. Tak ustalone miejsce zwykłego pobytu powinno wykazywać ścisły i stabilny związek z danym państwem, uwzględniając konkretne cele niniejszego rozporządzenia.” Z powyższego wynika, że miejscem zwykłego pobytu w rozumieniu rozporządzenia nie będzie np. czasowy pobyt spadkodawcy w innym Państwie członkowskim UE w celu turystycznym, czy krótkookresowym celu służbowym, delegowania, czy naukowym.
- Uniknięcie negatywnych skutków dla spadkobierców obywateli polskich zamieszkałych w Polsce w postaci przejęcia właściwości w sprawie spadkowej przez organ innego Państwa członkowskiego będzie możliwe, przede wszystkim, poprzez dokonanie przez spadkodawcę wyboru prawa polskiego jako prawa właściwego. Wyboru prawa właściwego dokonywać się będzie poprzez zawarcie stosownego i wyraźnego oświadczenia w testamencie. W przypadku wyboru prawa polskiego forma testamentu musi być zgodna z prawem polskim, dopuszczalne jest więc rozporządzenie na wypadek śmierci w formie testament własnoręcznego.
spadkodawcę wyboru prawa polskiego jako prawa właściwego. Wyboru prawa właściwego dokonywać się będzie poprzez zawarcie stosownego i wyraźnego oświadczenia w testamencie. W przypadku wyboru prawa polskiego forma testamentu musi być zgodna z prawem polskim, dopuszczalne jest więc rozporządzenie na wypadek śmierci w formie testament własnoręcznego.