- Ustrój i religia
- Stolica
- Powierzchnia
- Ukształtowanie terenu
- Klimat
- Strefa czasowa
- Waluta
- Języki urzędowe
- Liczba ludności i narodowości
- Małżenstwo
- Podwójne obywatelstwo
- Prawo do głosowania w wyborach
- Telefoniczny numer kierunkowy
- Poczta
- Biura informacji turystycznej
- Polskie placówki
Monarchia konstytucyjna, głową państwa jest od 2000 r. Wielki Książę Henryk (le Grand-Duc Henri), a premierem od 4 grudnia 2013 r. jest Xavier Bettel. Wcześniej przez 18 lat krajem rządził Jean-Claude Juncker (20.1.1995 do 4.12.2013).
Oficjalnie Luksemburg jest państwem laickim, jednak szacuje się, że ok. 90 % mieszkańców wyznaje religię rzymskokatolicką. Święta kościelne są ustawowo dniami wolnymi od pracy. Konstytucja gwarantuje wolność wyznania, stąd na terenie kraju działa również kościół protestancki, prawosławny oraz silna wspólnota żydowska.
W styczniu 2015 r. rząd WKL ogłosił ograniczenie finansowania związków wyznaniowych, zastąpienie nauczania religii w szkołach nauczaniem o wartościach oraz zmianę charakteru święta narodowego na bardziej świecki.
Luksemburg (Luxembourg) – 132 778 mieszkańców (31.12.2022). W tym tylko 38.740 (29,18 %) Luksemburczyków i aż 94.038 (70,82 %) przedstawicieli innych 168 narodowości .
W stolicy mieszka więcej mężczyzn (51,86 %) niż kobiet (48,14 %).
Luksemburg jest położony (licząc odległość drogami) 22 km od granicy z Niemcami, 20 km od granicy z Francją i 23 km od granicy z Belgią.
Powierzchnia całego kraju to zaledwie 2586 km, rozciągłość z zachodu na wschód wynosi 57 km i 82 km z północy na południe.
Północna część kraju leży w paśmie Ardenów (najwyższy szczyt Kneiff 560 m n.p.m.) i jest bardzo urozmaicona, ku południowi różnice wysokości maleją. Najniższy punkt 130 m n.p.m. jest położony niedaleko Wasserbillig w dolinie Mozeli. Najdłuższą rzeką na terytorium Luksemburga jest Sûre – 160 km, drugą w kolejności jest Alzette – 60 km. Największym jeziorem jest jezioro sztuczne Haut-Sûre – 380 ha. W stolicy kraju liczne doliny i wzniesienia wpłynęły na specyficzną zabudowę i komunikację.
Umiarkowany ciepły morski, średnie temperatury roczne to 9ºC, średnie roczne opady to 782 mm (liczba dni deszczowych w każdym miesiącu przekracza 10). Zima jest zdecydowanie łagodniejsza niż w Polsce i raczej deszczowa, jednak zdarzają się też opady śniegu – rzadziej intensywne, częściej przelotne. Bywa także, że śnieg utrzymuje się jednorazowo kilka do kilkunastu dni. Mimo to przez większość zimy utrzymuje się tu temperatura dodatnia w granicach +3º do +13°C, natomiast średnia temperatura stycznia to 0,8ºC. Częste są utrzymujące się w dolinach poranne mgły.
W 2010 roku opady śniegu były bardzo intensywne osiągając maks. ok. 40 cm. W całym kraju zapanował chaos drogowy, zabrakło soli i łopat, a dzieci mogły się cieszyć z zamkniętych szkół. W lutym 2018 r. w stolicy zanotowano -11 stopni. Natomiast 27 lutego 2019 r. zanotowano +23,7 stopni w Remich.
W Luksemburgu obowiązuje ten sam czas co w Polsce. Przyjęte jest podawanie czasu w systemie 24-godzinnym.
Luksemburg należy od 1999 r. do strefy euro. 1 EUR (€) = 100 centów
Języki urzędowe to francuski, niemiecki oraz luksemburski – uznany za język urzędowy w 1984 roku. Często ludzie porozumiewają się tu na zasadzie „mówię językiem, który lepiej znam” i rozmowa wygląda tak, że jedna osoba mówi po francusku, druga po angielsku i obie doskonale się rozumieją. Nie jest też zbytnim nietaktem odpowiedzieć na maila w innym języku, niż się go otrzymało, pod warunkiem że będzie to jeden z języków urzędowych lub angielski.
W 2022 r. ogólna liczba ludności wynosiła 645,4 tys. osób, w tym 341,2 tys. rodowitych Luksemburczyków. Specyfiką kraju jest istnienie ogromnej rzeszy ludności „transgranicznej” (niem. die Grenzgänger, franc. les frontaliers). Według statystyk 180 tys. osób przekracza dziennie granicę Luksemburga, dojeżdżając do pracy z Niemiec, Francji i Belgii.
Skład narodowościowy (2022 r.)
- Luksemburczycy - 341,2 tys. (52,9%).
- Portugalczycy - 93,7 tys.,
- Francuzi - 49,2 tys.,
- Włosi - 24,1 tys.,
- Belgowie - 19,4 tys.,
- Niemcy 12,8 tys.
Szacuje się, że Polaków jest ok. 5 tys.
Pierwsze dziecko kobieta rodzi średnio w wieku 31,1 lat i na jedną kobietę przypada 1,4 dziecka.
Oprócz tradycyjnych małżeństw można w WKL zawrzeć małżeństwo pomiędzy osobami tej samej płci. W roku 2017 zawarto takich małżeństw 65, w 2018 – 42, w 2020 - 39.
Aby móc zawrzeć małżeństwo cywilne w Luksemburgu, przyszli małżonkowie muszą mieć ukończone 18 lat, a jedno z nich musi mieć swoje oficjalne miejsce zamieszkania w Luksemburgu. Wprawdzie małoletnia para może się też pobrać, jednak w tym przypadku konieczne jest zezwolenie prokuratora.
Czynności administracyjne od wystąpienia o zgodę do burmistrza trwają zwykle ok. 2 miesięcy lub dłużej, jeśli jeden z małżonków nie ma obywatelstwa luksemburskiego.
Małżeństwo religijne zawarte w kościele nie jest prawnie ważne. W rzeczywistości małżeństwo religijne można zawrzeć dopiero po ślubie cywilnym.
Oprócz małżeństw cywilnych istnieje również możliwość zawarcia związku partnerskiego PACS. Jest to certyfikacja partnerstwa przez osoby mieszkające w parze przed urzędnikiem gminy, w której mieszkają. PACS jest, podobnie jak cywilne małżeństwo, otwarty zarówno dla par heteroseksualnych, jak i homoseksualnych. PACS zapewnia partnerom prawa podobne do przysługujących osobom zamężnym, na przykład w dziedzinie ochrony socjalnej lub ulgi podatkowej.
1 kwietnia 2017 r. weszła w życie nowa ustawa dotycząca procedury uzyskiwania obywatelstwa luksemburskiego. Po dwóch latach dyskusji i przymiarek stwierdzono, że złagodzenie przepisów będzie służyło demokracji, bo z roku na rok spada odsetek populacji z prawem do głosowania w wyborach krajowych. W 2004 r. było to 62,5% osób w wieku uprawniającym do głosowania, a w 2015 tylko 54,9%. Dodajmy tu, że tego problemu nie ma już w wyborach lokalnych, w których mogą głosować osoby bez obywatelstwa luksemburskiego po pięciu latach przebywania w Luksemburgu.
Przyznawanie obywatelstwa luksemburskiego rozszerzone zostało o różne opcje, w których trzeba spełnić określone warunki. Generalnie dotyczą one: miejsca urodzenia, czasu i ciągłości pobytu na terenie Wielkiego Księstwa, obywatelstwa i miejsca urodzenia rodziców, lat nauki w systemie luksemburskim itp.
Oto kilka najważniejszych punktów tej ustawy (całość można przeczytać na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości):
- obowiązkowy czas pobytu w Luksemburgu został skrócony z siedmiu do pięciu lat, przy czym ostatni rok to musi być pobyt ciągły,
należy zdać egzamin językowy na poziomie A2 w wypowiedzi ustnej i B1 w rozumieniu. Jednak niska ocena wypowiedzi ustnej może być zrekompensowana wyższym wynikiem w rozumieniu, - obowiązkowy jest kurs 24-godzinny zaznajamiający z „życiem w Luksemburgu” albo ekwiwalent takiego kursu,
- dzieci urodzone w Luksemburgu z rodziców bez obywatelstwa luksemburskiego otrzymują obywatelstwo z urzędu w wieku 18 lat, albo w momencie ukończenia 12 lat (wtedy wniosek składają rodzice), pod warunkiem że mieszkały w Luksemburgu przez co najmniej pięć kolejnych lat. Dodatkowo, jeden z rodziców musi mieszkać w Luksemburgu przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy bezpośrednio przed urodzeniem dziecka,
- dzieci, które wyemigrowały do Luksemburga, a których rodzice nie mają obywatelstwa luksemburskiego mogą ubiegać się o obywatelstwo w wieku 18 lat pod warunkiem, że mieszkały w Luksemburgu w ciągu pięciu lat poprzedzających złożenie wniosku, a jeden z rodziców mieszkał w Luksemburgu minimum jeden roku bezpośrednio przed urodzeniem dziecka. W odróżnieniu od dzieci urodzonych w Luksemburgu te muszą zdać egzamin językowy i z „życia w Luksemburgu”,
dzieci, których jedno z rodziców było urodzone w Luksemburgu (nie musi mieć obywatelstwa luksemburskiego), otrzymują obywatelstwo automatycznie, - osoby mieszkające w kraju ponad 20 lat muszą tylko skończyć 24-godzinny kurs językowy, nie są jednak zobowiązane do zdawania egzaminu;
- osoba, która poślubi Luksemburczyka/Luksemburkę, może dostać obywatelstwo pod warunkiem, że partner mieszka w Luksemburgu lub para jest małżeństwem od co najmniej trzech lat bezpośrednio przed złożeniem wniosku. Wnioskodawcy muszą jeszcze zdać egzamin językowy i uczestniczyć w kursie,
- obywatelstwo można też otrzymać po wstąpieniu do służby wojskowej.
Nawet jeżeli kandydat spełnia wszystkie wymagania, to wniosek zostanie odrzucony, jeżeli dana osoba była karana – wystarczy już wyrok więzienia w zawieszeniu na dwa lata lub kara pozbawienia wolności do jednego roku.
Kurs przybliżający życie w Luksemburgu „Vivre ensemble au Grand-Duché de Luxembourg” składa się z trzech części: - 6 godzin z praw podstawowych obywateli,
- 12 godzin z instytucji państwowych i lokalnych,
- 6 godzin z historii Wielkiego Księstwa oraz integracji europejskiej.
Kurs i egzamin jest darmowy.
Procedura przyznawania obywatelstwa ma być uproszczona i przyspieszona, a kryteria mają być takie same na całym terytorium Luksemburga. Przed urzędnikiem stanu cywilnego odpowiedniego do miejsca zamieszkania składa się oświadczenie. Urzędnik sprawdza przedstawione dokumenty oraz umiejętności językowe. Gdy wszystkie warunki prawne zostaną spełnione, urzędnik i osoba ubiegająca się o obywatelstwo podpisują deklarację opcji. W tym momencie rejestrujący uzyskuje obywatelstwo.
Jednak Ministerstwo Sprawiedliwości będzie miało prawo sprawdzić prawdziwość dokumentów i w razie błędów lub pominięć nakazać korektę deklaracji. Urzędnik otrzyma polecenie zweryfikowania danych, a w razie wykrycia, że dana osoba uzyskała obywatelstwo na podstawie fałszywych oświadczeń, ukrywania faktów lub nadużyć, Ministerstwo anuluje deklarację, a dana osoba nie będzie mogła starać się o obywatelstwo przez okres następnych 20 lat.
Uczestnictwo w wyborch jest obowiązkowe dla wszystkich obywateli Luksemburga.
W wyborach lokalnych (gminnych), które odbywają się co 6 lat, może brać udział także każdy cudzoziemiec, który ukończył 18 lat i został wpisany na listy wyborców co najmniej 55 dni przed datą wyborów samorządowych. Ma on prawo wybierać swoich kandydatów i może sam być kandydatem w swojej gminie zamieszkania. Żeby głosować, należy wpisać się w gminie lub na guichet.lu na listę wyborców.
Na wybory należy udać się z dokumentem tożsamości.
Z głosowania korespondencyjnego mogą skorzystać jedynie:
- wyborcy, którzy z uzasadnionych powodów zawodowych lub osobistych nie mogą stawić się osobiście w przypisanym im lokalu wyborczym,
- wyborcy w wieku powyżej 75 lat.
Więcej informacji na ten temat można uzyskać w gminach. Dokonując wpisu do rejestru wyborców na wybory samorządowe, nie uzyskuje się automatycznie prawa do głosowania w wyborach europejskich. Obowiązują dwie odrębne listy wyborców i wpisy na nie odbywają się niezależnie. Warto wiedzieć, że:
- każdy obcokrajowiec może złożyć wniosek o usunięcie z rejestru wyborców,
- każdy zarejestrowany wyborca otrzymuje pismo z urzędu gminy informujące o dacie wyborów i godzinach otwarcia lokali wyborczych. Pismo to zawiera również instrukcję głosowania, a także listę kandydatów,
- każdy wyborca jest automatycznie rejestrowany na kolejne wybory samorządowe i ma obowiązek głosować pod karą grzywny. W przypadku zmiany miejsca zamieszkania wyborcy są automatycznie przenoszeni do rejestru wyborców w nowej gminie.
Wszystkie informacje o wyborach znajdują się na stronie elections.public.lu.
Prefiks 00352.
Numerem alarmowym jest 112.
Znaczki krajowe za list (do 50 g) i kartkę kosztują tyle samo – 1,00 EUR, do krajów europejskich – 1,40 EUR, a na cały świat 1,75 EUR.Listy krajowe w zasadzie docierają następnego dnia po wysłaniu. Wszystkie listy zagraniczne uznawane są za priorytet – nie ma potrzeby naklejania specjalnych znaczków. Za list polecony, obojętnie czy krajowy, czy zagraniczny, zapłacimy 5 EUR.
Wysłanie paczki do 10 kg do Polski to koszt 39 EUR.
P
rzy pocztach lub w centrach handlowych można kupić znaczki w automacie, lecz trzeba wtedy kupić cały karnet (12 sztuk). Cennik opłat za wysłanie listu jest dostępny na stronie post.lu.
O skrzynkach pocztowych warto wiedzieć jedną rzecz – żółto-zielone są opróżniane rano, a żółto-czerwone są opróżniane wieczorem.
Poczta oferuje usługi śledzenia przesyłki oraz daje możliwość wybrania sobie urzędu pocztowego, na którym możemy odebrać przesyłkę, jeżeli nie możemy odebrać jej w domu. W wielu miejscach zainstalowano też paczkomaty do samodzielnego odebrania paczki.
Istnieje możliwość przekierowania przychodzącej poczty (poza paczkami) na inny adres np. w razie wyjazdu dłuższego niż siedem dni. W tym celu należy co najmniej trzy dni przed planowanym wyjazdem zgłosić to na poczcie: internetowo, osobiście w urzędzie lub u listonosza. 
Listonosz oprócz wrzucania listu do skrzynki, służy również innymi usługami pocztowymi, o ile uda nam się go „złapać” przy naszym domu. Może wpłacać/wypłacać pieniądze z banku pocztowego, sprzedać znaczki czy gotowe kartony na paczki, wysłać list itp.
Najbliższą pocztę można znaleźć na mapie umieszczonej na stronie post.lu.
Poczty są zazwyczaj zamknięte w soboty, a często również w porze obiadowej.
Dwie główne poczty w stolicy:
- 26A, boulevard Royal
L-2449 Luxembourg
Otwarta od poniedziałku do piątku 7.00–18.00, a w soboty 8.00–17.00. - 20, rue de Reims
L-2417 Luxembourg
Otwarta od poniedziałku do piątku 7.00–19.00, a w soboty 9.00–18.00.
Office National du Tourisme - Visit Luxembourg
6, rue Antoine de Saint-Exupéry, L-1432 Luxembourg
tel. (+352) 42 82 82 1
e-mail: info@visitluxembourg.lu
Luxembourg City Tourist Office
30, place Guillaume II, L-1648 Luxembourg
tel. (+352) 22 28 09
e-mail: touristinfo@lcto.lu
Godziny otwarcia:
1.10–31.03 pon.–sob. 9.00–18.00
1.04–30.09 pon.–sob. 9.00–19.00
niedziele i święta 10.00–18.00 (oprócz 25.12 i 1.0)
Office Régional du Tourisme Région Éislek w Vianden
Office Régional du Tourisme Région Mullerthal – Petite Suisse Luxembourgeoise w Echternach
Office Régional du Tourisme Région Moselle Luxembourgeoise w Bech-Kleinmacher
Office Régional du Tourisme Sud w Esch-sur-Alzette
Office Régional du Tourisme du Centre et de l'Ouest w Mersch
Dokładniejsze informacje o polskich stowarzyszeniach znajdują się w rozdziale Polacy w Luksemburgu.
24 Rue Guillaume Schneider, L-2522 Luxembourg
tel. (+352) 26 00 32
faks (+352) 26 68 75 74
e-mail: luksemburg.amb.sekretariat@msz.gov.pl
Konsulat – mieści się w budynku Ambasady
e-mail: lulukkon@msz.gov.pl
1 sierpnia 2013 r. we wszystkich polskich urzędach konsularnych, zostały wprowadzone zapisy na spotkania w sprawach: paszportowych, obywatelskich, prawnych i wizowych.
Osoby zainteresowane załatwieniem spraw z tego zakresu powinny zapisywać się poprzez stronę www.e-konsulat.gov.pl.
Terminy przyjęć interesantów w Wydziale Konsularnym Ambasady RP w Luksemburgu:
wtorek i środa 12.00–15.00,
czwartki 13.30–16.30.
W sytuacjach losowych petenci będą przyjmowani bez wcześniejszej rejestracji.
OBLACI.LU - RZYMSKOKATOLICKA WSPÓLNOTA POLSKA W LUKSEMBURGU
19, Ale Wee , L-1119 Luxembourg (Neudorf)
tel. (+352) 429521, faks (+352) 429522
e-mail parafialny: oblaci.lu@hotmail.com
Msze święte odbywają się w
Eglise Saint-Henri (242, rue de Neudorf).
Dojazd z Hamiliusa autobusem nr 9 (przystanek Neiduerf-Kierch).
SZKOŁA POLSKA – zajęcia odbywają się w soboty w:
Lycée des Arts et Métiers, Site Dommeldange,
20, rue Nicolas Hein
L- 1721 Luxembourg
e-mail: luksemburg@orpeg.pl
tel. (+352) 621 669 515
Przedszkole polskie - zajęcia odbywają się w soboty
e-mail: przedszkole@rodzice.lu
Rada Rodziców Szkoły i Przedszkola Polskiego
APEEPL asbl
20, rue de Vianden, L-2680 Luxembourg
e-mail: apeepl@rodzice.lu